Programma 7. Verstedelijking, wonen en mobiliteit

Oss heeft alles in huis om een de schaalsprong te maken naar een gemeente met meer dan 100.000 inwoners. Dit bereiken we onder andere door nog meer stad te zijn. Oss profiteert van de aantrekkingskracht van de diversiteit in keuze voor wonen in een stadse of dorpse omgeving, met veel erfgoed, aansprekende voorzieningen, een goede ontsluiting én OV bereikbaarheid, een gevarieerde economische bedrijvigheid en een prachtig buitengebied. Door stedelijke milieus toe te voegen maken we het aanbod en de keuze voor wonen en werken in Oss nog diverser en aantrekkelijker. Dit komt voornamelijk tot uitdrukking in de binnenstedelijke transformatie in de brede spoorzone van Schadewijk tot Amsteleind. Hier vindt ook de omslag naar duurzame mobiliteit plaats, met een herwaardering van onze verkeersstructuur, zodat alle voorzieningen goed bereikbaar blijven. Daarnaast hebben we aandacht voor de opgave om het bestaand stedelijk gebied gezonder en meer klimaatrobuust te maken.
In dit programma komen de verstedelijking van Oss met de Spoorzone Oss, onze woon- en mobiliteitsopgaven, de activiteiten in het kader van de Omgevingswet én onze lobby en samenwerkingsagenda aan de orde.

Het bouwen aan de stad is nooit af. Er komen steeds nieuwe uitdagingen bij. Met de inzet op verstedelijking van de spoorzone en uitwerking van de spooragenda werken we consistent verder aan het creëren van aantrekkelijke stedelijke woon-, werk- en leefmilieu's, onderling verbonden en in de nabijheid van spoor en stations in Oss. Het ontwikkelperspectief voor de spoorzone, dat wordt vastgesteld in 2024, met daarin verbindende strategieën voor integrale ontwikkeling, biedt houvast om de stedelijke ontwikkeling vorm te geven. Het voortzetten van inhoudelijke onderzoeken, uitwerken van kaders voor gebiedsontwikkeling en voorbereiden van investeringen in de aanpak van spoorkruisingen en stations kost veel tijd, geld en inzet. Deze zaken zijn echter wel nodig om stappen te maken in stedelijke ontwikkeling. De samenwerking met andere partijen zoals Prorail, NS, Provincies, grote steden en diverse ministeries wordt daarvoor actief opgezocht. Speerpunten waaraan gedacht wordt voor 2025 zijn:

• Voortzetten van inhoudelijke onderzoeken, aanpak en organisatie van de onderdelen uit de spooragenda ten behoeve van de voorbereiding op een financiële afspraak in het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Mobiliteit (BO Mirt) eind 2025.
• Uitwerken van kaders voor gebiedsontwikkelingen in de Spoorzone (waar onder invulling plinten, bouwhoogte, parkeeroplossingen, voorzieningen mobiliteit, groenstructuur en behoud en herintroductie van (industrieel) erfgoed en monumenten in de spoorzone).
• Oppakken van ruimtelijk-economische doorontwikkeling en uitbreiding van de farmacampus in samenwerking en met budget vanuit programma economie.
• Verder werken aan bestaande projecten in de spoorzone; Amsteleind, Euterpepark, Raadhuislaan Noord & Zuid, Fraterspark, Walkwartier, Sinopel, Spoorlaan en Moleneind. Inzetten van supervisie om strategieën zoveel mogelijk mee te nemen en om te zetten in integrale gebiedsontwikkeling.
• Ten aanzien van de integrale gebiedsontwikkeling/stedelijke transformatie de samenwerking opzoeken met de provincie en het Rijk.
• Mogelijkheden onderzoeken voor Permanente communicatie en participatie over ontwikkelingen in de spoorzone m.b.v. participatieplatform en week van de stad.
• Aansluiting houden met beleid en uitvoering op het gebied van verstedelijking met het rijk, in de regio RNOB, Regio Arnhem-Nijmegen, de provincie Noord-Brabant, Novex stedelijk Brabant, B7 en G40.

De afgelopen twee jaren is er een inhaalslag gemaakt op het gebied van volkshuisvestingsbeleid voor de gemeente Oss. De komende jaren wordt er volop uitvoering gegeven aan het woningbouwprogramma waarin aandacht is voor alle doelgroepen.

De belangrijkste speerpunten in 2025 op het gebied van wonen en erfgoed zijn:

• Realiseren van een flexibel en gedifferentieerd woningbouwprogramma in bestaande wijken en kernen met aandacht voor de woonomgeving.
• Een woningvoorraad die aansluit bij de behoeften en wensen van de bewoners. De woningen zijn duurzaam en toekomstbestendig.
• Aandacht voor de groep kwetsbare inwoners met een zorgbehoefte die in de toekomst in een reguliere woning moeten blijven wonen. Ook aandacht voor de inwoners met een middeninkomen en jongeren die in de koop- en huursector buiten de boot dreigen te vallen.
• Versterking van de woonfunctie van Oss, ook in regionaal opzicht.
• Extra aandacht geven aan erfgoed en archeologie naar aanleiding van themajaar #Osseschouders en zoektocht naar continuering ruimte voor de fieldschool samen met de universiteit Leiden.

Het afgelopen jaar en de komende jaren wordt er een inhaalslag gemaakt op het gebied van mobiliteitsbeleid. We investeren in een toekomstbestendig mobiliteitssysteem waarbij meer ruimte komt voor actieve mobiliteit en geconcentreerde voorzieningen voor parkeren van zowel fietsen als auto's. De aanpak van het knooppunt Paalgraven is een bovenlokaal project wat veel aandacht, inzet  en samenwerking met andere partijen zal vragen. De belangrijkste speerpunten in 2025 op het gebied van mobiliteit zijn:

• Na het vaststellen van het uitvoeringsprogramma mobiliteit starten in 2025 werkzaamheden op voor geven van uitvoering aan beleid.
• Na het vaststellen van het parkeerbeleid starten in 2025 werkzaamheden op voor geven van uitvoering aan beleid.
• Opstellen van beleid voor het stimuleren actieve mobiliteit (wandelen en fietsen).
• Uitvoering geven aan de samenwerking met de regio, provincie, BrabantStad en netwerk A50.
• In samenwerking met partners uitwerken van de oplossingsrichting voor de knelpunten op het knooppunt Paalgraven (onderdeel aanpak A50).
• Na besluit over het gewenste scenario, in ontwerp en uitvoering nemen van een aanpassing van de spoorwegkruising voor langzaam verkeer (interwijkverbinding) ter hoogte van station Ravenstein, ten behoeve van de woningbouwontwikkeling ten noorden van het spoor.
• Uitwerken van een financiële oplossing voor de ondersteuning van de exploitatie van Wijkbus en Maasveren. Voor Maasveren gaat het om een reeds vastgestelde periode van 8 jaar.

De start van de nieuwe Omgevingswet is goed verlopen. Alle bestemmingsplannen zijn van rechtswege overgegaan naar het tijdelijk omgevingsplan. De nieuwe Omgevingswet vroeg ons om nieuwe en andere processen in te regelen om de samenloop tussen de verschillende initiatieven en beleid, die moeten landen in het Omgevingsplan, zo goed mogelijk te laten verlopen. Bij het inrichten van deze nieuwe en andere processen hebben we taken en verantwoordelijkheden veranderd en toegevoegd. Dit vraagt ook andere competenties van ons personeel. Al doende gaan we de komende jaren verder ontdekken wat er nodig is om goed met de Omgevingswet te kunnen werken. In 2024 hebben we onze omgevingsvisie opgesteld. Het betreft een strategische lange termijn visie voor het hele gemeentelijk grondgebied. Op diverse niveaus werken we samen om uitvoering te geven aan de realisatie van de ruimtelijke agenda van Oss en om te zorgen dat de ruimtelijke agenda landt in de programma’s en visies van hogere overheden. Denk daarbij aan RNOB, NOVEX Stedelijk Brabant, de B7, de provincie en het Rijk. De belangrijkste speerpunten op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling in 2025 zijn:

• Aan de hand van het ‘Transitieplan Omgevingsplan’ bouwen we in de periode 2024-2032 themagewijs en gebiedsgericht verder aan ons nieuwe omgevingsplan. Dit doen we onder leiding van een regievoerder.
• Nadere uitwerking van de omgevingsvisie landt in verschillende thematische of gebiedsgerichte uitwerkingen en programma’s.
• We participeren actief in processen rondom de nationale omgevingsvisie, de provinciale omgevingsvisie, de verstedelijkingsstrategie, het Brabants Programma Landelijk gebied, het provinciale ruimtelijk voorstel en alle andere nationale en provinciale ruimtelijke programma’s om de Osse belangen te borgen en onze agenda in te brengen.
• Onder de omgevingswet gaan we door met de intaketafel voor het behandelen van ruimtelijke initiatieven waarbij we daarna in een vroeg stadium ook onze partners zoals provincie en waterschap betrekken (omgevingstafel).

We geven hierna de financiële vertaling weer van de speerpunten en de eventuele maatregelen voor besparingsmogelijkheden. We werken deze posten uit richting de programmabegroting 2025-2028.

Bedragen x € 1.000

Integrale gebiedsvisie en ontwikkelstrategie spoorzone
Het is belangrijk om serieus en concreet werk te maken van de strategieën voor de verstedelijking van de spoorzone. Het betreft een groot gebied (van Schadewijk tot Amsteleind) waar al veel woningen, werklocaties en voorzieningen zijn, maar waar er nog vele bij komen tot 2040. Voor de onderzoeken met betrekking tot de aanpassingen aan spoorweg en stations is al budget beschikbaar gesteld voor de komende 3 jaren. Voor onderzoeken naar kaders en strategieën voor gebiedsontwikkeling, entree van de stad, industrieel erfgoed en permanente communicatie en participatie in een platform en een week van de stad nog niet. We werken aan een overeenkomst met de provincie Noord-Brabant waarin de integrale gebiedsontwikkeling en stedelijke transformatie vorm en inhoud krijgen. Het is nog niet duidelijk welk budget noodzakelijk is. Om een integrale gebiedsvisie en ontwikkelstrategie op te stellen die ook een voorbereiding is op een bijdrage in de uitvoering is in elk geval cofinanciering vanuit de gemeente noodzakelijk. We werken dit richting de begroting verder uit. We denken aan een bedrag van ongeveer € 100.000 per jaar voor 2025, 2026 en 2027.  

Slimme mobiliteit/BrabantStad
Voor de samenwerking binnen Brabantstad op het gebied van slimme mobiliteit is vanaf 2025 structureel € 121.000 nodig. Hiervoor is recent, met de B7 partners, een overeenkomst gesloten voor de komende vijf jaar. Het bedrag voor 2024 is beschikbaar gesteld vanuit het budget voor de onderzoeken t.b.v. aanpassingen aan spoor en stations. We bekijken in hoeverre we dit kunnen betalen uit bestaande budgetten en reserves.

Maasveren
We vinden het belangrijk om financiële steun te verlenen aan Stichting de Maasveren om het veerverkeer over de Maas te behouden. We stellen voor om de Stichting de komende acht jaar te ondersteunen met een jaarlijkse tegemoetkoming van maximaal € 37.500. Dit bedrag is gebaseerd op 50% van het werkelijke exploitatietekort van de Stichting. Het doel van deze steun is om ervoor te zorgen dat het veerverkeer over de Maas als onderdeel van het lokale en regionale netwerk behouden blijft. We betalen het totale bedrag van € 300.000 uit de reserve mobiliteit.

Wijkbus
We stellen voor om jaarlijks € 31.000 beschikbaar te stellen voor de wijkbus.