Programma 8. Veilige omgeving

Ons doel is om een aantrekkelijke omgeving te zijn waar inwoners zich veilig voelen en waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Schoon, heel en veilig staat hierbij voorop. De algemene doelen voor de periode 2023-2026 zijn:

• Een samenleving die weerbaar, veerkrachtig en zelfredzaam is.
• Veilige wijken met een goede verbinding tussen zorg en veiligheid.
• Het zo veel mogelijk tegengaan, verstoren, en stoppen van ondermijnende criminaliteit.
• Voorkomen en bestrijden van (grootschalige) incidenten en verstoring van de openbare orde.
• Behouden of verbeteren van de veiligheidsgevoelens en veiligheidscijfers.

Binnen veiligheid hanteren we vijf veiligheidsvelden: veilige woon- en leefomgeving, bedrijvigheid en veiligheid, jeugd en veiligheid, fysieke veiligheid en integriteit en veiligheid (ondermijning). Deze velden hebben elk weer hun eigen thema's en projecten. Zo werken we aan een stabiele interne crisisorganisatie (opleiden en trainen), draaien wij een 24/7 crisispiket (incidentmanagement), zorgen we voor veilige voetbalwedstrijden en evenementen en adviseren we bij complexe zorg- en veiligheidscasuïstiek. We werken aan de aanpak woonoverlast, we sluiten drugs- en overlastgevende panden en we monitoren jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit. Tot slot houden we ons bezig met de aanpak op ondermijnende criminaliteit en het verder ontwikkelen van de weerbare overheid.

De afgelopen jaren zijn er steeds meer nieuwe veiligheidstaken bijgekomen, zoals de aanpak mensenhandel, controles op illegale prostitutie, digitale veiligheid en preventie en aanpak weerbare jeugd. Ook vergen bestaande thema's meer tijd, zoals toename complexe zorg- en veiligheids casuïstiek, veiligheid tijdens betaald voetbalwedstrijden en zien we steeds meer druk op en overlast in de openbare ruimte. Deze ontwikkelingen vragen om een wendbare gemeente die snel kan inspelen op nieuwe kansen en bedreigingen, maar die ook nadrukkelijk kan prioriteren.

Uit bovenstaande komt naar voren dat de ontwikkelingen op gebied van veiligheid niet stilstaan. Een deel van de werkzaamheden binnen het veiligheidsdomein zijn ‘going concern’, of behoeven in de komende periode geen bijzondere aandacht. Op onderstaande thema’s verwachten wij meer inzet te moeten plegen, vanuit de vastgestelde beleidskaders, dan wel omdat externe ontwikkelingen ons hiertoe aanzetten.

Op het gebied van jeugd en veiligheid is een trend zichtbaar rondom de aanpak van jonge aanwas: jeugdigen waarbij risicosignalen aanwezig zijn, zoals een kwetsbare gezinssituatie of armoede, en die daardoor weinig perspectief hebben en als gevolg daarvan een verhoogde kans hebben om in aanraking te komen met criminaliteit. Zowel landelijk als regionaal is er veel aandacht voor deze problematiek.
In de gemeente Oss willen we daarom de komende periode inzetten op het inzichtelijk maken van deze problematiek. Dit doen we onder andere via het onderzoek ‘Preventie Jonge Aanwas’ dat momenteel door het RIEC wordt uitgevoerd, het verstevigen van de samenwerking tussen het sociaal domein en het veiligheidsdomein op dit onderwerp, alsmede het intensiveren van onze beleidsaanpak en de samenwerking met partners zoals politie, Openbare Ministerie (OM) en het Zorg- en Veiligheidshuis. Het doel is om te komen tot een gedegen aanpak met preventieve en repressieve elementen. Deze is gericht op het bieden van perspectief voor jongeren met risicofactoren en het ontwikkelen van een aanpak wanneer deze jongeren criminele feiten plegen. Bij dit speerpunt leggen we de verbinding met programma 1. Welzijn en Zorg.

De aanpak van ondermijnende criminaliteit blijft ook de komende jaren zowel lokaal, regionaal als landelijk een prioriteit. We kunnen dit alleen aanpakken door daadkrachtig en integraal op te treden. Dat doen we samen met de politie, het OM, de belastingdienst, Taskforce-RIEC en andere overheidspartners.

Samen met het programma Datagericht werken en het RIEC brengen we in beeld wat er nodig is om te komen tot het verstevigen van de informatiepositie. We gaan verder met het oprichten van een Gemeentelijk Informatie Knooppunt (GIK). Daar zijn we in 2024 mee gestart. We doen dat middels een project. Vanuit het Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC) hebben we € 60.000 ontvangen voor de kosten van het project in 2024. Uitkomst van het project is een GIK, oftewel een softwarepakket dat we gebruiken om beter informatie gestuurd en AVG-proof te kunnen werken om zo onze wettelijke taken efficiënter en sneller te kunnen uitvoeren.  

Bij het verhogen van de informatiepositie in het kader van de weerbaarheid hoort ook het op de juiste manier samenbrengen van de beschikbare informatie en het analyseren daarvan. In de aanpak van ondermijning is bij alle partners menskracht beschikbaar om dit te doen. Ook aan de gemeenten wordt gevraagd hier stappen in te zetten. Een data-analist in het kader van een veilige leefomgeving in het algemeen en de aanpak van ondermijning in het bijzonder is daarin noodzakelijk. In de aanpak van thema’s zoals vastgoed, bedrijventerreinen, buitengebied, recreatieparken draagt een data-analist ook bij aan een meer efficiënte manier van werken bij het analyseren en interpreteren van informatiebeelden. De combinatie van een data-analist met het nog te ontwikkelen Gemeentelijk Informatieknooppunt kan zorgen voor een betere informatie positie waardoor efficiënter en effectiever (samen)gewerkt kan worden bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit.

Onze openbare ruime wordt steeds multifunctioneler gebruikt. De samenleving groeit, wordt individualistischer en de verstedelijking neemt toe. De openbare ruimte die overblijft zullen we met elkaar moeten delen: voor mobiliteit, om te sporten, evenementen te houden, om te recreëren, voor kinderen om kunnen spelen, voor wonen, etc. De toenemende druk op de openbare ruimte leidt in sommige gevallen ook tot meer overlast en druk op de veiligheid en openbare orde. Dit gebeurt bijvoorbeeld als gevolg van botsende belangen of groeperingen, de aanwezigheid van verwarde personen, overlastgevende arbeidsmigranten of (gewelds-) incidenten. Een goed georganiseerde handhavings- en toezichtapparaat kan een breed effect hebben om de openbare ruimte in te vullen passend bij de wensen van de samenleving en aansluitend bij ons beleid. Daarnaast worden de BOA's steeds vaker ingezet voor toezicht tijdens demonstraties, (voetbal)corteo's en evenementen en is de gemeente vanaf dit jaar verantwoordelijk voor toezicht en handhaving op illegale prostitutie. Daarom zetten we de komende periode in op het doorontwikkelen van ons BOA-team en stemmen bevoegdheden, expertise en takenpakket af op de huidige ontwikkelingen buiten.

Om goed aan te kunnen sluiten bij de ontwikkelingen buiten oriënteren we ons de komende periode ook op het ontwikkelen van wijk/gebiedsgericht werken vanuit het veiligheidsdomein. We intensiveren de samenwerking tussen de adviseurs veiligheid, de politie, de boa’s en de wijkcoördinatoren waarbij we aansluiting zoeken bij bestaande overlegstructuren, en partners en bewoners in de wijken. We maken hierbij een stevige verbinding met de uitvoering van Programma Schadewijk. Binnen dit programma is het vergroten van de veiligheid en terugdringen van overlast een belangrijke doelstelling.

Een ander belangrijk onderwerp waar veel aandacht voor is, is de aanpak van problematiek rondom personen met onbegrepen gedrag. In de gemeente Oss doen we veel op het gebied van zorg en veiligheid voor onze meest kwetsbare bewoners. De afgelopen periode hebben we ingezet op de doorontwikkeling van het AVE-model (Aanpak Voorkomen Escalatie en) en de aanpak van complexe casuïstiek. De komende periode gebruiken we om de doorontwikkelingen te implementeren rondom het AVE-model. Dit moet er toe leiden dat er meer duidelijkheid is over wanneer we een casus op- en afschalen, waar de casus- en procesregie is belegd, welke partners we betrekken bij casuïstiek. Voor de aanpak van complexe casuïstiek werken we conform het AVE-model. Ook bij dit speerpunt leggen we de verbinding met programma 1. Welzijn en Zorg.

We geven hierna de financiële vertaling weer van de speerpunten en de eventuele maatregelen voor besparingsmogelijkheden. We werken deze posten uit richting de programmabegroting 2025-2028.

Bedragen x € 1.000

BOA taken
We zien een toename van de druk en overlast op de openbare ruimte. Daarnaast is er sprake van uitbreiding en verzwaring van BOA-taken. Dit vraagt om een andere expertise en taakverdeling van de BOA's. Op dit moment brengen we dit verder in beeld. De (financiële) consequenties volgen later na het inzichtelijk maken van de inhoudelijke gevolgen.  

Gemeentelijk Informatieknooppunt
Voor een gemeentelijk informatieknooppunt hebben we een implementatieplan opgeleverd. De (eenmalige) kosten voor de aanschaf van dit pakket, inclusief het inrichten daarvan, de vereiste DPIA en het opleiden van de gebruikers schatten we in op € 150.000. De kosten om het pakket te onderhouden (functioneel beheer 0,3 fte) en de jaarlijkse licenties bedragen jaarlijks € 45.000. We stellen voor om richting de begroting hier ruimte vrij voor te maken.